SPOR YARALANMALARI NEDENLERİ VE İLK UYGULAMALAR

Genellikle günlük koşuşturmalardan spor yapmaya zaman bulamıyoruz, ısınmaya yeterli zaman ayırmayınca da sakatlanabiliyoruz. Profesyonel sporcular da spor yaparken birçok sebepten sakatlanabiliyorlar. Bu yazımda spor yaralanmalarında tanı koymamızı sağlayacak ilk bulgular ve yapmamız gereken ilk yardımı anlatacağım. Yorum ve sorularınız için bana ulaşabilirsiniz :)

Aşil Tendinitisi Nedeni: Baldır kaslannın kramp yada spazmlara neden olacak derecede aşırı zorlanması. Özel Bulgular: Topuğun üsi kısmında uzun süren ağrılar. İlk Uygulamalar : Ağrılı tarafı destekleyin (örn. bandaj ile) ve zorlamadan kaçının. İlgili uzmana danışın. (Tercihan Ortopedi-Travmatoloji veya Fizik tedavi, rehabilitasyon).

Aşil Tendonu Kopması

Nedeni: Koordine olmayan kas gerilmesi veya direk fiziksel etki ile ani ve aşırı zorlama.

Özel Bulgular: Diz-dirsek pozisyonunda, her iki ayak muayene masası kenarında serbest olarak sarkarken, baldır kavrama testinde sağlam tarafta ayak parmaklarında kopan tarafta hareket yoktur. Tendon üzerinde (bir parmak kadar genişlikte) bir çukur izlenir.

İlk Uygulamalar: Eklem fonksiyonunu korumak için erken dönemde egzersizlere başlanmalıdır. Düzenli olarak jel uygulanması önerilir.

Bağ Zedelenmesi Nedeni: Eklemi doğal sınırları ötesinde harekete zorlayan harhangi bir kuwet bağ zedelenmesine yol açabilir. Özel Belirtiler: Etkilenen eklemde ağrı, fonksiyon bozukluğu ve eklem içi kanamaya ve sıvı artışına bağlı olarak şişme. İlk Uygulamalar: Jel ile birlikte soğuk (buz) uygulama yapılmalıdır. Eklemin başka bir zorlanmaya maruz kalmaması için bandajlama yapılmalıdır. Ciddi durumlarda hekime başvurulmalıdır.

Su Toplaması Nedeni: Ayakkabı ya da diğer spor malzemelerinin deri üzerine yaptığı baskı ya da tahriş. Özel Bulgular: Derinin dış tabakasının altında sıvı birikimi ile birlikte üst tabakanın ayrılması. İlk Uygulamalar: Su toplanması durumunda sıvı boşaltılmalı bölge dezenfekte edilmeli ve etkİlenen alan hava geçişi sağlanacak şekilde pansuman yapılmalıdır.

Kırıklar

Nedeni: Dış kökenli fiziksel etmenler, düşme ya da çarpışmalar. Özel Bulgular: Kırık olan tarafta yüklenme kapasitesi yitimi ve hareket sınırlılığı vardır. Kırık bölgesinde görülebilecek ya da elle muayenede fark edilebilecek değişiklikler (şekil bozukluğu gibi) vardır. Bölgesel kanamaya bağlı olarak belirgin bir şişme dokunma ve hareketlerle birlikte şiddetli ağrı. İlk Uygulamalar: En uygun malzeme ile kırığın sabitlenmesi (atelleme) gerekmektedir. Ancak kırık uçlarının yanaştırılması (redüksiyon) yapılmaya çalışılmamalı ve en kısa süre içinde ilgili uzmana başvurulmalıdır. Bu arada kırık bölgesine soğuk uygulanabilir ve ağızdan ağrı kesiciler verilebilir. Uzman hekimin redüksiyonunu takiben kırığın iyileşmesi için alçılı tesbit yapılır.

Kasık Zorlanması Nedeni: Spora katılım öncesi yetersiz ısınma ve gerdirme sonucu uyluğun iç kısmındaki kas ve tendonlarının aşırı zorlanması. Özel Bulguları: Uyluğun üst ve iç kısmında şiddeti gittikçe artan ağrı. İlk Uygulamalar: Etkilenen bölgeye 20 dakika kadar buz uygulanır ve baskılı bandaj yapılır.

Diz Eklemleri Kıkırdak Zedelenmeleri Nedeni: Yerde sabit ve diz bükülü durumdayken iç ya da dış kuvvetlerin etkisiyle diz ekleminin zorlanması. Özel Bulgular: Dizin bükülme ve dönme hareketlerinde eklem bölgesinde ağrı duyulur. Ağrı nedeniyle dizin tam olarak gerilme pozisyonuna gelmesi hemen hemen imkansızdır. İlk Uygulamalar: Diz çevresine gel uygulanır. Buz ile soğuk-baskılı bandaj yapılır. Zaman kaybetmeden hekime başvurulmalıdır. Bu tip sakatlıklar genellikle operatör gerektiren durumlardandır. Kas Lifi Kopması (Yırtığı)

Nedeni: Yetersiz kondüsyon, antrenman ve yarışmalar öncesi yetersiz ısınma ve gerdirme hareketleri.

Özel Bulgular: Egzersizler sırasında batıcı ya da kesici tipte ağrı. Genellikle damar dışına kan sızmasına bağlı olarak morarma görülebilir.

İlk Uygulamalar: En az 20 dakika süreyle buz (soğuk) uygulama.

Egzersiz sonrası kas sertliği,yorgunluk Nedeni: Uygun olmayan antrenman rejimi, kasların aşırı kullanımı, bazı minerallerin yetersizliği. Özel Bulgular: Kısa süreli kas ağrıları ve yorgunluk. İlk Uygulamalar: Etkilenen kas gruplarının gerdirme egzersizleri ile gevşetilmesi. Sıcak-ıslak uygulamalar (sıcak duş ve banyo). Gel uygulaması.

Kas Ezilmeleri Nedeni: Sert bir cisme ya da sakatlanmaya yol açabilecek bir baskının kasta bölgesel olarak bir doku bütünlüğü bozukluğu yaratması. Özel Bulgular: Bazı durumlarda damar dışına sıvı sızmasına bağlı olarak morarma görülebilir. İlk Uygulamalar: Gel ve soğuk-baskılı bandaj ile 48 saat tedavi yapılır.

Kas Zorlanmaları (Çekmeleri) Nedeni: Tek bir kas grubunun gerilebilme sınırından daha fazla zorlanması, yetersiz kondüsyon, antrenman ve gerdirmelerin uygun olarak yapılmaması, magnezyum alımında yetersizlik. Özel Bulgular: Ani zorlanmalarda kas ağrıları.

İlk Uygulamalar: Sportif aktivitelerden geçici olarak uzak kalınmalıdır. Jel ve soğuk uygulamalar yapılmalıdır.

Sıyrık ve Kesikler Nedeni: Genellikle düşmelere bağlı olarak deride ortaya çıkan yüzeysel zedelenmeler. Özel Bulgular: Etkilenen alanda ağrı ve kızarıklık. Bazı durumlarda hafif kanama. İlk Uygulamalar: Alkol içermeyen dezenfekten sıvı ile yara temizlenmelidir. Hava akımına izin verecek bir malzeme ile yara pansumanı yapılır. **UYARI: Deride doku bütünlüğünün bozulduğu bütün durumlarda tetanoza karşı önlem alınmalıdır. Hastanın tetanoza karşı daha önceki bağışıklık durumuna göre kararlaştırılır (örn. aşılama ya da serum gibi).

Çıkıklar Nedeni: Dış kökenli bir fiziksel kuvvet uygulaması sonucunda eklemi oluşturan kemik uçlarının normal pozisyonları dışında yer değiştirmeleri. Özel Bulgular: Etkilenen eklem bölgesinde ağrı. İlk Uygulamalar: Soğuk ve baskılı bandaj uygulanıp çıkan eklem hareketsizleştirilmelidir(Atelleme). Derhal ilgili hekime başvurulmalıdır.

Burkulmalar Nedeni: Bir eklem iç ya da dış kökenli bir fiziksel etken tarafından normal hareket sınırlarının ötesinde zorlandığında eklemin bağları aşırı gerilebilir veya kopabilir. Özel Bulgular: Oldukça kısa bir süre içinde eklem çevresinde şişme ortaya çıkar. Damar zedelenmesi nedeniyle eklem çevresinde ve içinde kanama olabilir. İlk Uygulamalar: Yeterli süre ve sıklıkla buz ve soğuk uygulanmalıdır (genellikle 1/2 -1 saat ara ile 8 -10 dakika kadar ve 48 - 72 saat boyunca). Gel sürülür ve baskılı bandaj yapılır. Burkulan tarafta (örn. ayak bileği burkulması ise) bacak yüksekte tutulur (elevasyon) ve yer çekimi etkisinden yararlanılarak şişme engellenmeye çalışılır. **UYARI : Sıcak duş alınmaması ve bölgeye sıcak uygulanmaması aynca ılgili hekime danışılması önerilmektedir.

#spor #yaralanma #ilkuygulama #ilkyardım #müdahele #sporyaralanması #bağzedelenmesi #kırık #zedelenme #kasezilmesi #kesik #sıyrık #çıkık #burkulmalar #tedavi